“Οι λούτσες του Ξηρομέρου”

Mέσα στο άνυδρο τοπίο του Ξηρόμερου, oι λούτσες αποτελούν σωτήρια λύση για την κτηνοτροφία και τις γεωργικές καλλιέργειες στην περιοχή...

Στην περιοχή Ξηρόμερο, μια κατεξοχήν άνυδρη περιοχή με καρστικό ανάγλυφο, υπάρχει ένας εντυπωσιακός αριθμός απο Λιμνοδολίνες ή κοινώ λούτσες. Επίσης, υπάρχουν Δολίνες και Πόλγες (γεωμορφολογικός δομές σε καρστικό περιβάλλον), αλλά και Ψευτοδολίνες (ανθρωπογενείς κατασκευές με εκσκαφές).

Όλα αυτά αντιπροσωπεύουν μικρά υγροτοπικά συστήματά, αλλά και τις υδροδεξαμενές της περιοχής για την επιβίωση και τη γεωργοκτηνοτροφική ανάπτυξη του Ξηρόμερου. Ο συνολικός αριθμός αυτών των υδροξεξαμενών φτάνει τις 385 σε αριθμό.

Οι Λιμνοδολίνες (12 σε αριθμό) βρίσκονται πάνω στα κοκκινοχώματα της περιοχής, διατηρούν νερό όλο το χρόνο οι περισσότερες, έχουν χωνοειδή, δισκοειδή ή αστεροειδή μορφή, και είναι κυρίως δολίνες ´´διάλυσης´´ και σπάνια ´´εγκατακρημνισογενείς´´.

Στη ροή του χρόνου οι ντόπιοι, έχουν πολλές φορές διευρύνει τις φυσικές λιμνοδολίνες ή και έχουν διαμορφώσει, μιμούμενοι το φυσικό ανάγλυφο και τις γεωμορφολογικός δομές των φυσικών δολινών της περιοχής, κατασκευές με εκσκαφές κοιλοτήτων στο έδαφος (τεχνητές υδροδεξαμενές), προκειμένου να εξασφαλίσουν κάποια ποσότητα νερού, στο άνυδρο Ξηρόμερο, για την άρδευση, κυρίως των καλλιεργειών τους. 

(Πηγές: Μ. Γκολουμποβιτς-Δεληγιάννη, 2011. Καταστολή γεωμορφολογική εξέλιξη στη δυτική Ελλαδα. Η περίπτωση της περιοχής Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας. Διδακτορικό. διατρ., Χαροκόπειο πανεπιστημιο, σελ., 315, Βλάμη, Ζογκαρης, Δημοπουλος, 2003. Βελανιδόδασος Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας. οικοτουριστικές οδηγός. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ΥΠΕΧΩΔΕ, σελ., 75).

Σημείωση για το "ΚΑΡΣΤΙΚΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ"

Το καρστικό ανάφλυφο δημιουργείται συνήθως στους ανθρακικούς σχηματισμούς (ασβεστόλιθους, δολομίτες) και στους εβαπορίτες (γύψους, ανυδρίτες). Αντιπροσωπεύεται από ένα σύμπλεγμα διαφορετικών επιφανειακών και υπόγειων καρστικών μορφών που εμφανίζουν ιδιαίτερα υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά. Το κύριο χαρακτηριστικό, αυτών των πετρωμάτων, είναι η μεγάλη ικανότητα της χημικής διάβρωσης και αποσάθρωσης (χημικής και μηχανικής) καθώς και της δευτερογενούς περατότητας της μάζας τους σε σχέση με τα άλλα πετρώματα. Αποτέλεσμα αυτών των διαδικασιών είναι το φαινόμενο της καρστικοποίησης.

Η καρστική εξέλιξη, δηλαδή η εξέλιξη του καρστικού αναγλύφου, είναι αργή και συνεχόμενη που διαρκεί εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, εξελισσόμενη σε μεγάλες επιφανειακές και υπόγειες εκτάσεις πολλών τετραγωνικών χιλιομέτρων. Στην ανάπτυξη των επιφανειακών και υπόγειων μορφών του καρστικού αναγλύφου εκτός από τη χημική διάλυση, την αποσάθρωση και την απογύμνωση, δεν μπορούμε να παραλείψουμε και τον ρόλο της λιθολογίας, της γεωλογικής δομής και των τεκτονικών μετακινήσεων, όπως επίσης και της υδρογεωλογίας, του κλίματος και της βλάστησης.

Ο Huntoon (1995) καθόρισε το καρστ ως εξής: "Το σύστημα καρστ, είναι ένα ενσωματωμένο σύστημα της μάζας των διαλυτών πετρωμάτων, που με την επίδραση του νερού που κυκλοφορεί στα ίδια τα ορυκτά, και με την διαλυτότητα και την περατότητα τους, διαμορφώνονται καρστικές μορφές των κατακλάσεων, ρηγματώσεων, αγωγών που διευκολύνουν την κυκλοφορία του νερού. "

Στο καρστικό περιβάλλον η διάβρωση των πλαγιών ή και η απογύμνωση είναι ελάχιστη λόγω της σημαντικής διαπερατότητας του επιφανειακού νερού προς το βάθος. Στις πλαγιές των καρστικών κοιλάδων, στις οποίες έχουμε επιφανειακές ροές, έχει παρατηρηθεί κολλοβιακή εξέλιξη και σημαντική κατολίσθηση, καθίζηση και γκρέμισμα. Αυτά τα φαινόμενα έχουν ως αποτέλεσμα τον επικλινή σχηματισμό των πλαγιών των καρστικών κοιλάδων και το καρστικό εγκάρσιο προφίλ των σπάνιων ποτάμιων κοιλάδων του τύπου ´´κλεισούρας´´ και ´´φαραγγιού´´.

Επίσης, το ίδιο φαινόμενο έχουμε και στα υπόγεια κανάλια και υπόγειες αίθουσες σπηλαίων αλλά, με μικρότερο μέγεθος αυτών των σχηματισμών. Με την υπόσκαψη των υπόγειων καναλιών έχουμε την κατολίσθηση τους, με συνέπεια τα τοιχώματα τους (των υπόγειων καναλιών) να σχηματίζουν οριζόντια κλίση. Επίσης, υπογείως έχουμε και τις καταπτώσεις των οροφών σε υπόγειες αίθουσες σπηλαίων. Αν αυτές οι αίθουσες υπάρχουν κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, έχουμε γκρέμισμα των άνω στρωμάτων ή και καθίζηση του άνω εδάφους και άνοιγμα αυτών των υπόγειων αιθουσών προς τον επιφανειακό ορίζοντα, την επιφάνεια).

Αρθρο του Θεόδωρου Κούσουρη από την Διδακτορική διατριβή του με θέμα οι "Οι Λίμνες στην Ελλάδα"

Από http://www.iaitoloakarnania.gr/