ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΑ

Του Ηλία Γεωργάκη

Να με θυμόσαστε / Χιλιάδες χιλιόμετρα περπάτησα/ χωρίς ψωμί, χωρίς νερό, 

πάνω σε πέτρες κι αγκάθια, / για να σας φέρω ψωμί και νερό και τριαντάφυλλα. 

Την ομορφιά/ ποτές μου δεν την πρόδωσα. Όλο το βίος μου το μοίρασα δίκαια. / 

Μερτικό εγώ δεν κράτησα. Πάμπτωχος. Μ' ένα κρινάκι του αγρού/ τις πιο άγριες 

νύχτες μας φώτισα. Να με θυμάστε». (Γ. ΡΙΤΣΟΣ) 

Aυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό, αυτές οι πέτρες δε 

βολεύονται κάτου απ' τα ξένα βήματα, αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο 

στον ήλιο, αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο. (Γ. Ρίτσος). 

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες 

Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος 

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης 

Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης 

Άλλες ερμηνείες: Νανά Μούσχουρη 

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες 

μέρα Μαγιού σε χάνω 

άνοιξη γιε που αγάπαγες 

κι ανέβαινες απάνω 

Στο λιακωτό και κοίταζες 

και δίχως να χορταίνεις 

άρμεγες με τα μάτια σου 

το φως της οικουμένης 

Και μου ιστορούσες με φωνή 

γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια 

τόσα όσα μήτε του γιαλού 

δεν φτάνουν τα χαλίκια 

Και μου 'λεγες πως όλ' αυτά 

τα ωραία θα ν' δικά μας 

και τώρα εσβήστης κι έσβησε 

το φέγγος κι η φωτιά μας. 

Δυστυχώς και η φετινή Πρωτομαγιά βρίσκει τους εργαζόμενους, ανέργους και συνταξιούχους αντιμέτωπους με απολύσεις, την καλπάζουσα ανεργία, την απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, τη συρρίκνωση του εισοδήματος καθως και την περικοπή των ασφαλιστικών και κοινωνικών τους δικαιωμάτων. Το άγχος και η ανασφάλεια ειναι πλέον το ''σήμα κατατεθέν'' της κοινωνίας. Η προσφυγή της Κυβέρνησης στο μηχανισμό στήριξης και το ΔΝΤ οδηγεί σε νέες περισσότερο επώδυνες ανατροπές και παραπέρα υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και της ζωής όλων. Οι πολιτικές που ακολουθούνται οδηγούν τους εργαζόμενους και την κοινωνία στη φτώχεια, την εξαθλίωση, την ανασφάλεια, ενώ διατηρούν και αυξάνουν τα προνόμια των οικονομικά ισχυρών, των τραπεζών και των επιχειρήσεων. Στο όνομα της κρίσης, για την οποία δεν έχουν καμιά ευθύνη οι εργαζόμενοι, καταργούνται ιστορικές κατακτήσεις. 

Η ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ: 

Το 1886, η εργατική τάξη στις ΗΠΑ έδωσε μια από τις πιο σκληρές μάχες για την καθιέρωση του 8ωρου. Η μεγάλη απεργία των εργατών του Σικάγου την Πρωτομαγιά του 1886 είχε τραγική κατάληξη με θύματα και τιμωρία των υποκινητών της εξέγερσης. Σε ανάμνηση αυτής της εξέγερσης, καθιερώθηκε η Πρωτομαγιά σαν παγκόσμια μέρα της εργατικής τάξης, ύστερα από απόφαση που πήρε η ιδρυτική συνέλευση της Δεύτερης Διεθνούς στο Παρίσι (που πραγματοποιήθηκε στις 14/7/1889 και στην οποία μετείχαν 391 αντιπρόσωποι συνδικάτων από 20 χώρες). 

Από τη στιγμή που η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε σα μέρα διεθνούς διαμαρτυρίας της εργατικής τάξης, συνδέθηκε με τους εργατικούς αγώνες και επιβλήθηκε - μέσα από νίκες και ήττες - σαν εκδήλωση της αλληλεγγύης και της ενότητας του παγκόσμιου εργατικού κινήματος. 

Η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1893 (την Κυριακή 2 Μαίου 1893) στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Διοργανωτής της ήταν ο Σταύρος Καλλέργης. Τα αιτήματα της συγκέντρωσης, που διατυπώθηκαν στο ψήφισμα, ήταν τα εξής: 

Την Κυριακήν καθ΄όλην την ημέραν να κλείουν τα καταστήματα. Να περιορισθή η εργασία των εργατών εις οκτώ ώρας από δώδεκα και πλέον που εργάζονται. Οι εν ενεργεία παθόντες εργάται να συντρέχωνται υπο του κράτους και των συναδέλφων των. 

Ύστερα από την επιτυχία της πρώτης εργατικής πρωτομαγιάς του 1893 και τον ενθουσιασμό που δημιούργησε πάρθηκε απόφαση να γιορτασθεί η εργατική Πρωτομαγιά του 1894 ενωτικά από όλες τις προοδευτικές δυνάμεις της εποχής. Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν οι Πλ.. Δρακούλης, Στ. Καλλέργης, Ευαγ. Μαρκαντωνάτος και Δ. Γραμματικός. 

Τα αιτήματα της συγκέντρωσης, που διατυπώθηκαν στο ψήφισμα, ήταν τα εξής: «Την Κυριακήν να κλείωνται τα καταστήματα καθ' όλην την ημέραν και οι εργάται ν΄αναπαύωνται. Οι εργάται να εργάζωνται επί 8 ώρας την ημέραν και ν΄ απαγορευθή η εργασία εις τους ανηλίκους. Να απονέμεται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς συντήρησιν εαυτών και της οικογενείας των. Χρειάστηκε να περάσουν 17 ολόκληρα χρόνια, ως το 1911 που γιορτάστηκε και πάλι η εργατική Πρωτομαγιά. Σ΄ όλο αυτό το διάστημα ξέσπασαν μεγάλες απεργίες σε όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας και πολλούς κλάδους. 

Στο διάστημα αυτό ξέσπασαν μεγάλες απεργίες σε όλες σχεδόν τις πόλεις της Ελλάδας και σε πολλούς κλάδους. Πολλά επίσης Σωματεία και δευτεροβάθμιες οργανώσεις δημιουργήθηκαν, όπως το Ε.Κ. Βόλου το 1908, η Φεντερασιόν το 1909 και το Ε.Κ. Αθήνας το 1910. Στα 1911 η Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει τη διοργάνωση της εργατικής Πρωτομαγιάς στη Θεσσαλονίκη. Οι αστυνομικές δυνάμεις επεμβαίνουν και συλλαμβάνουν τους πρωτεργάτες, ανάμεσα σ΄αυτούς τον Μπεναρόγια, που εξορίζεται στη Σερβία. Το 1911 αποφασίστηκε να ξαναγιορτασθεί η Πρωτομαγιά με πρωτοβουλία του Ν. Γιαννιού στο Μέτς, με κεντρικό σύνθημα «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση και 8 ώρες ύπνο". Την επόμενη χρονιά (1912) γιορτάστηκε και πάλι στο Μετς, η Αστυνομία οδήγησε τους Γιαννιό, Αποστολίδη και Παπαγιάννη στα γραφεια της γιατί «δεν είχαν άδειαν», όπου τελικά αφέθησαν ελεύθεροι. 

Από το 1912 έχουμε και πάλι μακρόχρονη διακοπή του εορτασμού της Πρωτομαγιάς που θα ξαναγίνει το 1919. Στο μεσοδιάστημα αυτό, ψηφίστηκε ο Ν. 281/1914 «περί Σωματείων» με τον οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και τα σωματεία αρχίζουν να αποκτούν καθαρά εργατικό χαρακτήρα. Εχει επίσης ιδρυθεί η ΓΣΕΕ (1918) καθώς και αρκετά Εργατικά Κέντρα. Ο εορτασμός του 1919 απετέλεσε και την αφορμή για μια κρίση στη ΓΣΕΕ που οδήγησε σε διάσπαση. Τελικά γιορτάστηκε σε 12 πόλεις πανελλαδικά.

Από www.elgeorgakis.blogspot.com