ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ-ΠΟΙΟΙ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΝΕΑ ΦΟΡΟΚΑΤΑΙΓΙΔΑ

του Ηλία Γεωργάκη

Προ των πυλών βρίσκεται η νέα φοροκαταιγίδα. Οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν έως και οκτώ φόρους για τα εισοδήματα που απέκτησαν το 2011 και την ακίνητη περιουσία τους, με το συνολικό ποσό των φόρων να υπερβαίνει τα 8 δισ. ευρώ. 

Μπορεί η υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, μετά την παράταση που δόθηκε για τις ηλεκτρονικές δηλώσεις, να εκπνέει στις 16 Ιουλίου, αλλά ήδη εκατομμύρια φορολογούμενοι ζουν με τον εφιάλτη της εκκαθάρισης, καθώς οι φόροι που θα προκύψουν αναμένονται δυσβάσταχτοι. Το αφορολόγητο όριο από τα 12.000 ευρώ που ίσχυε για τα εισοδήματα του 2010 μειώθηκε στα 5.000 ευρώ για τα εισοδήματα του 2011, οι φοροαπαλλαγές περιορίστηκαν στο ελάχιστο, οι επιστροφές φόρου με τη συλλογή αποδείξεων κόπηκαν με το μαχαίρι, αλλά διατηρήθηκε η ποινή του έξτρα φόρου στην περίπτωση που λείπουν αποδείξεις. Περισσότερο πλήττονται οι οικογένειες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, μεταξύ των οποίων και πολλοί τρίτεκνοι και πολύτεκνοι, καθώς θα κληθούν φέτος να πληρώσουν φόρους εισοδήματος αυξημένους έως και 1.960% σε σύγκριση με πέρυσι. Ειδικά οι φορολογούμενοι οι οποίοι απέκτησαν κατά τη διάρκεια του 2011 εισόδημα από εμπορική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα οφείλουν να καταβάλουν μαζί με το «φουσκωμένο» φόρο για το συνολικό εισόδημα του 2011, το «τέλος επιτηδεύματος» το οποίο θα είναι αυξημένο από 300 σε 400-500 ευρώ για κάθε επαγγελματική εγκατάσταση. Όλοι, εξάλλου, οι φορολογούμενοι οι οποίοι απέκτησαν το 2011 εισοδήματα μεγαλύτερα των 12.000 ευρώ θα επιβαρυνθούν και με την «ειδική εισφορά αλληλεγγύης», η οποία θα υπολογιστεί με συντελεστές 1%-4%. Όμως οι επιβαρύνσεις δεν θα περιοριστούν μόνο στα εισοδήματα του 2011. Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες θα υποχρεωθούν να πληρώσουν φόρους και για την ακίνητη περιουσία που κατείχαν την 1η Ιανουαρίου των ετών 2009, 2010 και 2011. Επίσης πάνω από 5,5 εκατομμύρια νοικοκυριά θα κληθούν να πληρώσουν, σε 5 δόσεις, με τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος της περιόδου Ιουλίου 2012-Μαρτίου 2013, το Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Κτισμάτων για το 2012. 

Πιο συγκεκριμένα το επόμενο διάστημα περιμένουμε: 

- Το ΕΤΑΚ του 2009 το οποίο έχει καθυστερήσει και είναι ήδη έτοιμο. 

- Ο ΦΑΠ (φόρος ακίνητης περιουσίας) του 2010. 

- Ο ΦΑΠ του 2011. 

- Με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ θα πληρώσουμε σε 5 δόσεις το τέλος ακινητης περιουσίας του 2012. 

- Η έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης η οποία είναι κλιμακωτή από 1% με και 4% ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος. 

- Θα έχουμε και αύξηση του φόρου εισοδήματος που θα προέλθει τόσο από τα τεκμήρια διαβίωσης τα οποία έχουν αύξηση 100% και θα υπάρχει και προκαταβολή στους φορολογούμενους, απο τη μείωση του αφορολογήτου από τις 12.000 ευρω στις 5.000 ευρω καθώς επίσης και από τη μείωση των φοροαπαλλαγών που από 20% που ήταν έπεσαν στο 10% για το 2011. Υπάρχει όμως και η μείωση των κλιμακίων στα χαμηλά εισοδήματα που θα τους επιβαρύνει ακόμη περισσότερο ενώ υπάρχει και η κατάργηση του μπόνους του 10% όσον αφορά στις αποδείξεις που θα πρέπει να συγκεντρώσουν οι φορολογούμενοι 

- Επιπλέον, όσον αφορά στις επιχειρήσεις υπάρχει το τέλος επιτηδεύματος το οποίο είναι 500 ευρώ για κάθε επιχείρηση ή ελεύθερο επαγγελματία και 300 ευρώ για κάθε υποκατάστημα το οποίο αυτός διατηρεί. 

- Η έκτακτη εισφορά που αφορά στα αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, τα σκάφη και τις πισίνες 

Εδω θα πρέπει να τονιστεί οτι σημαντική επιβάρυνση θα δουν εκατομμύρια φορολογούμενοι που υποβάλλουν τις φορολογικές τους δηλώσεις. Οι επιβαρύνσεις αυτές προκύπτουν από τη μείωση του αφορολόγητου και τα τεκμήρια διαβίωσης. Επιπλέον, έχει καταργηθεί η έκπτωση με αποδείξεις, έχουν μειωθεί οι εκπτώσεις των φοροαπαλλαγών, ενώ συνυπολογίζεται η επιβολή έκτακτης εισφοράς επί των εισοδημάτων. 

Τι ισχύει για τις αποδείξεις 

Συγκεκριμένα το ποσό των αποδείξεων που απαιτούνται για να κατοχυρώσουν το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ υπολογίζεται στο 25% του πραγματικού ή τεκμαρτού εισοδήματος, όποιο από τα δύο είναι μεγαλύτερο. Αυτό σημαίνει ότι, αν το δηλωθέν εισόδημα είναι π.χ. 5.000 ευρώ και το εισόδημα που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης (κατοικία και αυτοκίνητο) ανέρχεται σε 8.000 ευρώ, για να κατοχυρωθεί το αφορολόγητο όριο απαιτούνται αποδείξεις ύψους 2.000 ευρώ που υπολογίζονται στο τεκμαρτό εισόδημα των 8.000 ευρώ (8.000 Χ 25% =2.000) και όχι 1.250 ευρώ για το δηλωθέν εισόδημα των 5.000 ευρώ (5.000 Χ 25%=1.250). Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, αν ο φορολογούμενος παρουσιάσει αποδείξεις 1.250 ευρώ, δηλαδή για το εισόδημα που δηλώνει και όχι για το τεκμαρτό των 8.000 ευρώ, τότε θα επιβαρυνθεί με ποινή φόρου 10% για τις αποδείξεις που λείπουν (2.000 -1.250= 750), δηλαδή θα έχει έξτρα φόρο 75 ευρώ (750 Χ 25%) και επιπλέον θα φορολογηθεί για το τεκμαρτό εισόδημα των 8.000 ευρώ πληρώνοντας φόρο 300 ευρώ. Δηλαδή, θα πληρώσει συνολικά φόρο ύψους 375 ευρώ, ενώ κανονικά με βάση το δηλωθέν εισόδημα των 5.000 ευρώ θα ήταν αφορολόγητος. Σημειώνεται ότι οι φορολογούμενοι δεν έχουν υποχρέωση να αποστείλουν τις αποδείξεις με τη φορολογικής τους δήλωση, αλλά να τις κρατήσουν στο σπίτι τους ώστε να τις επιδείξουν σε περίπτωση ελέγχου. Διευκρινίζεται ότι στο συνολικό ποσό των δαπανών που πραγματοποίησε ο φορολογούμενος στην Ελλάδα, εξαιρούνται τα ποσά των αποδείξεων που συλλέχθηκαν μέσω της «Κάρτας Αποδείξεων». 

Τι ισχύει για τα τεκμήρια διαβίωσης 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της παγίδας των τεκμηρίων είναι κάποιος που υποβάλλει δήλωση με μηδενικό εισόδημα και διαθέτει κύρια κατοικία 50 τ.μ. και αυτοκίνητο 1.200 κυβικών εκατοστών. Όπως σημείωνει ''Το Βήμα'', ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει φόρο 400 ευρώ, καθώς με βάση τα νέα τεκμήρια διαβίωσης η Εφορία θα υπολογίσει ότι έχει ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης 3.000 ευρώ, έξοδα 2.000 ευρώ για τη χρήση και τη συντήρηση της κατοικίας του και 4.000 ευρώ για το αυτοκίνητο. Συνολικά, δηλαδή, το τεκμαρτό εισόδημά του διαμορφώνεται σε 9.000 ευρώ και άρα τα 4.000 ευρώ που είναι πάνω από το νέο αφορολόγητο των 5.000 ευρώ φορολογούνται με συντελεστή 10%. Ετσι προκύπτει φόρος 400 ευρώ. Το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες ενεργοποιείται από το πρώτο τετραγωνικό μέτρο και αφορά όχι μόνο την πρώτη ιδιόκτητη κατοικία αλλά και τη δευτερεύουσα και εξοχική κατοικία. Δηλαδή, τα τεκμήρια αθροίζονται. Αφορά επίσης και αυτούς που ζουν σε μισθωμένη κατοικία ή τους έχει παραχωρηθεί δωρεάν. 

Μεγάλες αυξήσεις σημειώθηκαν στα τεκμήρια για τα αυτοκίνητα σε σύγκριση με πέρυσι. Ειδικότερα τα τεκμήρια ανέρχονται για τα αυτοκίνητα ως 1.200 κ. ε σε 4.000 ευρώ. Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ. ε προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κ.ε. ως τα 2.000 κ.ε. Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 2.000 κ.ε. προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κ.ε. και ως 3.000 κ.ε. και για αυτοκίνητα μεγαλύτερα από 3.000 κ.ε. προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά. Το τεκμήριο μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα πάνω από 5 και ως 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη. Κάθε χρόνο εκτός των τεκμηρίων εφαρμόζεται και ένα ποσό ως ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που ορίζεται στο ποσό των 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και στο ποσό των 5.000 ευρώ προκειμένου για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση. Τα τεκμήρια περιορίζονται κατά 30% για συνταξιούχους που έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους. Για να μπορέσει κάποιος να δικαιολογήσει τεκμήρια και να μη φορολογηθεί επί των τεκμαρτών εισοδημάτων αλλά επί των πραγματικών θα πρέπει να προχωρήσει σε ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών, να εμφανίσει έσοδα από πώληση περιουσιακών στοιχείων (αυτοκινήτων, ακινήτων, σκαφών αναψυχής κτλ.), να έχει λάβει δάνεια, δωρεές, γονικές παροχές κτλ.