ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου (μέρος Τέταρτο)

 

Γράφει ο Ντίνος Στυλιανός

 ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ 

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ
Μαρτυρίες από τα γεγονότα της ανεύρεσή του
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ (ΤΕΛΙΚΟ)
«Η ξενιτιά, σε χαίρεται κι εγώ έχω τον καημό σου»

Η ιστορία της ανεύρεσης (και κατόπιν της αφάνειας) του αρχαίου στεφανιού στο Θύρρειο. Σήμερα «Η ξενιτιά σε χαίρεται κι εγώ έχω τον καημό σου».
Συνεντεύξεις από τους Κώτση Κώστα, Θεοφίλη Κολυβά και Βασίλη Μπεσίρη, στους Λιαροστάθη Γεώργιο (καθηγητή Β'βάθμιας εκπαίδευσης), Νικάκη Επαμεινώνδα (καθηγητή και τέως Διευθυντή Τεχνικού Λυκείου), Ντίνο Στυλιανό (Αναλυτής- προγραμματιστής, Διευθυντής ΙΚΑ).
Περίοδος συνεντεύξεων: από Οκτώβριο 2013 έως Ιανουάριο 2014.
Όταν πλέον ο τάφος είχε αδειάσει, δόθηκε εντολή στους δύο εργάτες να επισκευάσουν τον αγωγό και να σκεπάσουν με χώμα το τάφο. Όλα τα ευρήματα μεταφέρθηκαν στο χώρο του μουσείου, όπου και καταγράφηκαν. Αντίγραφα της καταγραφής δόθηκαν, μεταξύ των άλλων παρευρισκομένων, και στους εργάτες της ανασκαφής.
Έφτασε πλέον η ώρα τα ευρήματα με την συνοδεία υπαλλήλων του Υπουργείου πολιτισμού να φύγουν από το Θύρρειο.
Μετά από καιρό και με την αναγνώριση της αξίας των ευρημάτων του αρχαίου τάφου, άρχισε η συζήτηση για τις χρηματικές βραβεύσεις όσων συμμετείχαν στην τυχαία ανασκαφή. Δεν γνωρίζουμε για το σύνολο των ανθρώπων που εισέπραξαν ποσά, αλλά από τις μαρτυρίες που λάβαμε μεταξύ αυτών βρίσκονται οι δύο εργάτες, ο Κώστας και Θεοφίλης.
Το ποσό που έλαβε ο καθένας από τους δύο εργάτες ήταν 8000 δρχ. Για να αντιληφθούμε την αξία των χρημάτων που τους δόθηκε, σας παραθέτουμε την πληροφορία ότι την εποχή εκείνη ένας απλός δημόσιος υπάλληλος είχε μηνιαίο μισθό περίπου 4000 δρχ.
Στην συζήτηση που είχαμε για το ποιοι άλλοι αμείφτηκαν από το Υπουργείο πολιτισμού, ο Κώστας και ο Θεοφίλης δεν είχαν ενημέρωση. Στην τελευταία συνέντευξη που λάβαμε από τον Κώστα, θυμήθηκε ότι είχε προταθεί για να πάρει χρήματα και ο Ηλίας Μπεσίρης, στο μονοπάτι του οποίου βρέθηκε ο αρχαίος τάφος. Υπήρξε επιπλοκή και τελικά το ποσό που αρχικά είχε προβλεφθεί για τον Ηλία Μπεσίρη δεν αποδόθηκε σε αυτόν. Τροποποιήθηκε η απόφαση και το χρηματικό ποσό το πήρε κάποιος άλλος.
Δεν επιμείναμε στο να αντλήσουμε περισσότερες πληροφορίες για τις αμοιβές που χορήγησε το Υπουργείο, ούτε ποιοι τις έλαβαν , ούτε για ποιο λόγο.
Σε αυτό το σημείο κλείνει ο κύκλος των συνεντεύξεων που λήφθηκαν στη περίοδο από Οκτώβριο του 2013 μέχρι και Ιανουάριο του 2014.
Όμως δεν μπορεί να κλείσει έτσι μια έρευνα που προσπάθησε να αντλήσει πληροφορίες, να αναβιώσει μνήμες από περιόδους πλέον των σαράντα ετών. Όλες αυτές τις μέρες η επισκεψιμότητα των ιστοσελίδων, που φιλοξένησαν τα τρία συνεχόμενα αρθρωτά άρθρα, αύξησε το ενδιαφέρον όχι μόνο όσων πρωτόμαθαν την ιστορία του αρχαίου χρυσού στεφανιού του Θυρρείου, αλλά και όλων όσων είχαν ζήσει τα γεγονότα εκείνων των ημερών.
Ένα ερώτημα συνεχώς υπήρχε στο χρονικό διάστημα ανάρτησης των δύο πρώτων άρθρων «ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΩΡΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ». Με την ανάρτηση και του τρίτου άρθρου, αυξήθηκε το ενδιαφέρον και για το χρυσό ενώτιο (σκουλαρίκι), ένα χρυσό αγαλματίδιο που στη κορυφή του είχε ένα έλασμα, για να συγκρατείται στο λοβό του αυτιού.
Οι περισσότεροι που διάβασαν τις τρείς σελίδες του αρχαιολογικού δελτίου, τον κατάλογο των ευρημάτων από ένα και μοναδικό αρχαίο τάφο, μας έθεταν συνεχώς τα ερωτήματα για το πού βρίσκεται αυτός ο αρχαιολογικός θησαυρός.
Στο βιβλίο του Ιωάννη Νεράντζη «ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΥΡΡΕΙΟΥ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ» υπάρχει μια πλήρης περιγραφή όλων των αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής. Μια λίστα της πολιτιστικής κληρονομιάς του Κοινού των Ακαρνάνων, μάλιστα στην περίοδο που το αρχαίο Θύρρειο ήταν η πρωτεύουσα σε ένα από τα τελευταία Ελληνιστικά βασίλεια. Ένα βιβλίο πυκνογραμμένο, με χαρακτηριστικές εκφράσεις για την τύχη πολλών αρχαίων ευρημάτων. Μέχρι σήμερα κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να απαντήσει έμμεσα ή άμεσα. Κανείς δεν βρέθηκε να απαντήσει και να διευκρινίσει που βρίσκεται ο αρχαιολογικός θησαυρός του Κοινού των Ακαρνάνων, η πολιτιστική κληρονομιά του Θυρρείου, της τελευταίας αρχαίας πρωτεύουσας των Ακαρνάνων.
Αν τοποθετηθούν ένα δίπλα στο άλλο, όλα τα ευρήματα που περιλαμβάνει στο βιβλίο του, ο Ιωάννης Νεράντζης, αλλά και όσα βρέθηκαν μετά την ημερομηνία έκδοσης αυτού του μοναδικού στο είδος του συγγράμματος, τότε για την στέγασή τους θα χρειάζονταν ένα κτιριακό συγκρότημα εφάμιλλο του Palazzo Pitti, με πρόσθετο υπαίθριο αρχαιολογικό χώρο που να υπερβαίνει την ακτίνα των τριών χιλιομέτρων.

Ας επανέλθουμε όμως στην ιστορία του αρχαίου χρυσού στεφανιού
Από το 1973 μέχρι και σήμερα, 40 χρόνια μετά, κανένας θνητός δεν έχει βρεθεί να ομολογήσει ότι το είδε «με τα μάτια του». Ηταν μια ιστορία που έσβηνε μέσα στην τακτική της σιωπής. Από το 2000, με ενδιαφέρον του Γιώργου Λιαροστάθη και πολλών άλλων κατοίκων του Θυρρείου, αρχίζει η αναζήτηση της τύχης του αρχαίου χρυσού στεφανιού, ενός αρχαιολογικού θησαυρού που αποτελεί την κορωνίδα των αρχαίων ευρημάτων.
Ο τότε βουλευτής Ανδρέας Μακρυπίδης, στις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 2000, αρχίζει τις πιέσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού. Αντικρίζει την άρνηση και καταλήγει στην κατάθεση επερώτησης στην Βουλή. Καλεί τον Υπουργό Πολιτισμού να απαντήσει «που βρίσκεται το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου».
Στην απάντησή του, ο τότε Υφυπουργός Πολιτισμού τον ενημερώνει ότι όλα τα ευρήματα είναι στο χώρο του Μουσείου Θυρρείου. Η εφημερίδα «ΑΚΑΡΝΑΝΙΑ» θέτει στα πρωτοσέλιδά της το θέμα του αρχαίου χρυσού στεφανιού.

 

 Ο συντάκτης και ιδιοκτήτης της εφημερίδας περιγράφει όλα όσα ισχυρίστηκε ο υφυπουργός Πολιτισμού στην επερώτηση του Ανδρέα Μακρυπίδη.

Ο Βουλευτής Ανδρέας Μακρυπίδης συνεχώς καταθέτει ερωτήσεις αλλά η σιωπή είναι πιο ισχυρή από την φωνή του. Η αξία ενός αξιόλογου αντιπρόσωπου του κοινοβουλίου εξαϋλώνονταν απέναντι την ΑΠΟΛΥΤΗ ΣΙΩΠΗ του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο Βουλευτής συνειδητοποίησε όχι μόνο την μοναδική αξία του χρυσού στεφανιού αλλά ταυτόχρονα αξιολόγησε την σιωπή του Υπουργείου. Ζητά περισσότερα στοιχεία, συνεργάζεται με τοπικούς φορείς του Θυρρείου και μετά από ενάμιση χρόνο, μια περίοδο με συνεχείς ερωτήσεις, επανέρχεται με νέα ερώτηση στον Υπουργό Πολιτισμού.

Ας δούμε το κείμενο της επερώτησης:
«Με Ερώτηση προς τον Υπουργό Πολιτισμού ο Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Μακρυπίδης αναδεικνύει ξανά το μείζον ζήτημα που έχει προκύψει σχετικά με το ακριβές μέρος όπου φυλάσσεται το περίτεχνο Χρυσό Στεφάνι του Αρχαιολογικού Μουσείου Θυρρείου. Το κείμενο της Ερώτησης έχει ως εξής: Μείζον ζήτημα έχει προκύψει σχετικά με το ακριβές μέρος όπου φυλάσσεται το περίτεχνο Χρυσό Στεφάνι του Αρχαιολογικού Μουσείου Θυρρείου Αιτωλοακαρνανίας, ένα εύρημα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας ………..
Με αλλεπάλληλες Αναφορές και Ερωτήσεις εδώ και ενάμισι χρόνο έχω αναφερθεί στο θέμα, προκειμένου, από τη στιγμή που δεν βρίσκεται στο Μουσείο Θυρρείου, να μου γνωστοποιηθεί σε ποιο ακριβώς μέρος φυλάσσεται, χωρίς ωστόσο να έχω πάρει συγκεκριμένη και σαφή απάντηση.
Επειδή οι υπεκφυγές και οι αόριστες μέχρι σήμερα απαντήσεις ότι ..φυλάσσεται σε ασφαλές μέρος…. δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά και υπόνοιες, επειδή πρέπει επιτέλους να δοθεί μια απάντηση για το που ακριβώς βρίσκεται αυτό το περίτεχνο και μεγάλης αρχαιολογικής αξίας εύρημα, που αποτελεί ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της Ακαρνανίας, αλλά και της Αιτωλοακαρνανίας γενικότερα.»

Η απάντηση του Υπουργείου είναι ότι το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου φυλάσσεται σε ασφαλές μέρος. Αργότερα αυτό το ασφαλές μέρος, προσδιορίστηκε στη πόλη της Πάτρας, ενώ στην τελευταία περιήγηση Ιστορικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Αγρινίου, στους αρχαιολογικούς χώρους του Θυρρείου-Κεχροπούλας-Κάστρου Βόνιτσας, από την αρχαιολόγο που πραγματοποίησε την περιήγηση στον χώρο του Θυρρείου, λέχθηκε (μετά από ερώτηση ενός μέλους) ότι το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου είναι στο Αγρίνιο και τα κλειδιά του χρηματοκιβωτίου είναι μοιρασμένα σε υπευθύνους της Δνσης κλασικών αρχαιοτήτων στο Μεσολόγγι και του Υπουργείου Πολιτισμού στην Αθήνα.

Λόγω της επικέντρωσης, όλων των ερωτήσεων που μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί μόνο για το αρχαίο χρυσό στεφάνι, αφέθηκαν στο περιθώριο όλες οι ερωτήσεις που έπρεπε να γίνουν για τον υπόλοιπο αρχαιολογικό θησαυρό (τρείς σελίδες ευρήματα, σύμφωνα με το αρχαιολογικό δελτίο) του ασύλητου τάφου. Επίσης έχουν μείνει αναπάντητα τα ερωτήματα «που βρίσκονται τα περισσότερα από τα ευρήματα που αναλυτικά περιγράφονται στο πολυσέλιδο βιβλίο του Ιωάννη Νεράντζη «ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΥΡΡΕΙΟΥ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ» .
Το ερώτημα για το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου παραμένει. Γιατί σαράντα χρόνια είναι σε αφάνεια. Γιατί δεν εκτέθηκε στο φώς του ήλιου (ή της αυταπάτης , όπως συνήθιζε να ονομάζει το ηλεκτρικό φώς ο ποιητής Καριωτάκης) τόσα χρόνια.
Μήπως λόγω της ανεκτίμητης αξίας του (σύμφωνα με όσα έχουν γραφεί) υπάρχει ο φόβος της τυχόν απώλειάς του;. Τότε υπάρχει η λύση. Το Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, διαθέτει την μέγιστη ασφάλεια, αφού εκεί εκτίθενται οι αρχαιολογικοί θησαυροί της συλλογής Σταθάτου.
Το Μουσείο Θυρρείου, ένα από τα πιο παλαιά περιφερειακά μουσεία της Ελλάδας, πρέπει να παραμείνει ανοικτό, πρέπει να δεχθεί πίσω όλα τα ευρήματα που έφυγαν για «συντήρηση», πρέπει να επεκταθεί. Είναι ο φάρος μιας ανεκτίμητης κληρονομιάς των Ακαρνάνων.
Ο Βουλευτής Νίκος Μωραίτης, τόσο στη περίοδο που ήταν πρόεδρος της κοινότητας Θυρρείου, όσο και στη διάρκεια της Βουλευτικής του θητείας, δίνει τον αγώνα για την διατήρηση και επέκταση του Μουσείου Θυρρείου. Είναι θετικό ότι οι επερωτήσεις του στην Βουλή, έχουν την συνυπογραφή και άλλων Βουλευτών, αποδίδοντας την μεγιστοποίηση της ενημέρωσης που μπορεί να υπάρξει. Για το θέμα της διατήρησης του Μουσείου Θυρρείου, οι τοπικοί Βουλευτές Κων/νος Καραγκούνης και Νίκη Φούντα, με επερωτήσεις ή άρθρα τους, έχουν στιγματίσει την αδιαφορία του Υπουργείου Πολιτισμού. Σήμερα ήλθε η στιγμή, όλοι μαζί οι τοπικοί βουλευτές, να ενεργοποιήσουν τις κοινοβουλευτικές ομάδες τους, ώστε να υπάρξει η μεγαλύτερη προβολή και ταυτόχρονα πίεση στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Ο Νίκος Μωραίτης, όταν ήταν παιδί, μαθητής του Δημοτικού, αλλά και όλοι οι μαθητές του Θυρρείου, στέκονταν μπροστά στις επιτύμβιες στήλες, προσπαθώντας να μάθουν τις αρχαίες λέξεις. Έμεινα έκπληκτος όταν άκουσα τον Γιώργο (Γεώργιος Λιαροστάθης) να απαγγέλνει τους στίχους μιας επιτύμβιας στήλης. Τον ρώτησα πως το θυμάται. Μου απάντησε ότι οι περισσότεροι μαθητές του Θυρρείου γνωρίζουν το περιεχόμενο των επιτύμβιων στηλών και έχουν την δυνατότητα να προφέρουν τις αρχαίες λέξεις.

Σήμερα η Χώρα μας διεκδικεί την πολιτιστική της κληρονομιά, από το Βρετανικό Μουσείο της Αγγλίας, ΑΠΑΙΤΕΙ να μας επιστραφούν, όσα από τα αετώματα του Παρθενώνα, αφαιρέθηκαν από τον λόρδο Ελγιν.
Το ότι ο Ελγιν είχε άδεια για αυτή την «κλοπή» από τον Σουλτάνο, το ότι το Βρετανικό Μουσείο έχει την καλλίτερη δυνατή επισκεψιμότητα από αυτή των Αθηνών, το ότι εκεί υπάρχει καλλίτερη ασφάλεια και δυνατότητα συντήρησης από την αντίστοιχη της Ελλάδας, όλα αυτά δεν μπορεί να είναι λόγοι για να είναι ξενιτεμένες οι ρίζες του πολιτισμού της Ελλάδας.
Με τα ίδια αιτήματα εμείς οι Ακαρνάνες ζητάμε να μας επιστραφούν στο Μουσείου του Θυρρείου, στο τόπο μας, στις ρίζες του Πολιτισμού των Ακαρνάνων, όσα ευρήματα έφυγαν σε άλλους τόπους «για συντήρηση».
Το ότι το χωριό Θύρρειο είναι μακριά από τις πόλεις μαζικής κατοίκησης, ότι το οδικό δίκτυο για την πρόσβαση είναι δύσκολο, ότι δεν διαθέτει ασφάλεια και προσωπικό συντήρησης, όλα αυτά είναι απόψεις-δικαιολογίες, ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΓΡΑΦΑ ΤΩΝ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ.
Αν το Υπουργείο Πολιτισμού κατέχει την ικανότητα της αντίληψης, του αισθήματος- φρονήματος, της σχέσης των κατοίκων με τον αρχαίο πολιτισμό, την απόδειξη σε όλους αυτούς τους Βόρειους Ευρωπαίους που διαλαλούν ότι άλλο είναι οι αρχαίοι Έλληνες και άλλο το σημερινό πληθυσμιακό συνονθύλευμα που απλά κατοικεί στην Greek land, τότε ας ανταποκριθεί στην πρόσκληση. Ας επιστρέψει στο Μουσείο Θυρρείου έστω και ένα μέρος από την πολιτιστική κληρονομιά των Ακαρνάνων, ένα μέρος από αυτά που έφυγαν για συντήρηση και δεν βρήκαν ακόμα τον δρόμο της επιστροφής.

Στα τρία προηγούμενα αρθρωτά άρθρα, αποδείξαμε στην πράξη ότι ο αρχαίος πολιτισμός έχει συνέχεια μέχρι και σήμερα. Η συνέχεια ενός λαού βρίσκεται στα παραμύθια του, τα έθιμά του, τις συνήθειες, τους μύθους του.
Το Υπουργείο Πολιτισμού ας αποδείξει έμπρακτα ότι τα αρχαία ευρήματα - οι καρποί ενός πολιτισμού, δεν μπορεί για εμπορικούς λόγους να βρίσκονται μακριά από τις ρίζες.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Αύριο Κυριακή πρωί θα δημοσιευτούν και τα 4 άρθρα μαζί ολοκληρωμένα...

ΑΠΟ ΞΗΡΟΜΕΡΟ NEWS