ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου

Γράφει ο Ντίνος Στυλιανός (αντιπρόεδρος της Αμφικτιονίας Ακαρνάνων)
ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Για πρώτη φορά έχουμε φωτογραφία του χρυσού στεφανιού του Θυρρείου. Την πήραμε από το Αρχαιολογικό δελτίο του 1973 και αφού την σκανάραμε, περάσαμε με χρώμα χρυσού τα μέρη του χρυσού στεφανιού.
Είναι η ιστορία της ανεύρεσης (και κατόπιν της αφάνειας) του αρχαίου στεφανιού στο Θύρρειο. Ολη η ιστορία μέσα από τρείς μαρτυρίες από τους δύο εργάτες που εντόπισαν και ανέσυραν στο φώς το στεφάνι και ένα παιδί που κοιτούσε αμήχανα την ανασκαφή.
Όπως θα διαβάσετε, το στεφάνι "φώναζε" για να το φέρουν στο φώς της ημέρας.
Θα αρχίσουμε με τα γεγονότα που συνέβησαν τρία χρόνια πρίν ανοιχτεί ο τάφος.
Συνεντεύξεις από τους Κώτση Κώστα, Θεοφίλη Κολυβά και Βασίλη Μπεσίρη, στους Λιαροστάθη Γεώργιο (καθηγητή Β'βάθμιας εκπαίδευσης), Νικάκη Επαμεινώνδα (καθηγητή και τέως Διευθυντή Τεχνικού Λυκείου), Ντίνο Στυλιανό (Αναλυτής- προγραμματιστής, Διευθυντής ΙΚΑ).
Περίοδος συνεντεύξεων: από Οκτώβριο 2013 έως Ιανουάριο 2014.
Ολόκληρο το άρθρο θα δημοσιευτεί σε 4 συνέχειες

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ
Μαρτυρίες από τα γεγονότα της ανεύρεσή του

Ιούλιος του 1971
Στο Θύρρειο Ακαρνανίας τοποθετείται ένας αγωγός ύδρευσης στη περιοχή Καλαντζέϊκα (Ντανελέϊκα). Πρόκειται για την συνέχιση ενός έργου υδροδότησης του χωριού από τις πηγές της Κορπής. Το συνεργείο αποτελείται από δυό εργάτες και από τον εκσκαφέα (τσάπα) του Θωμά Λελοβίτη.
Η εργασία τους θα είναι από το κεντρικό δρόμο προς τα δεξιά, εκεί που είναι τα σπίτια τα καλανζέικα (αριστερά) και τα Μπειρέικα (δεξιά). Η διάνοιξη του αύλακα ύδρευσης είναι ένα έργο δύσκολο αφού αυτή η διαδρομή είναι ένα μονοπάτι. Το έργο αρχίζει από τον κεντρικό αγωγό και συνεχίζει προς τα ανατολικά. Όταν η τσάπα αρχίζει να σκάβει λίγο μετά την είσοδο των Καλαντζέων, εκεί οι κουβαδιές της τσάπας βγάζουν παράξενο υλικό.
Η πρώτη κουβαδιά, εκτός από τα χώματα, άφησε πιο δίπλα από το σημείο εκσκαφής, εκτός από το χώμα, και ένα πλατύ επίπεδο κεραμίδι. Κανείς δεν έδωσε σημασία αφού όλο το Θύρρειο καθώς και η περιοχή μέχρι το Παλιονήσι και τη Ρούγα είναι ένα «κεραμιδαριό».
Η δεύτερη κουβαδιά ήταν τέτοια που σταμάτησε το Θωμά στο να δουλεύει. Κατέβηκε από τη τσάπα και είδε το τι είχε βγάλει η δεύτερη κουβαδιά. Ηταν μια πολύ μεγάλη κεραμιδένια πλάκα, γυαλιστερή στην όψη και παρά το μέγεθός της δεν φαίνονταν πουθενά κολλημένα κομμάτια, ήταν μονοκόμματη. Την σήκωσαν από τα χώματα και την καθάρισαν. Τους φάνηκε περίεργο το μονοκόμματο που είχε. Τη κτύπησαν και δεν έσπαγε σε κανένα σημείο, ήταν φανερό ότι δεν ήταν κολλημένες μεταξύ τους άλλες μικρές πλάκες.
Ήταν τόσο σκληρή που δεν έσπαγε. Το μηχάνημα συνέχισε το σκάψιμο και οι κουβαδιές έβγαζαν κομμάτια από το ίδιο κεραμικό. Σε αυτή τη προσπάθεια ακούστηκε ένας ‘ήχος από κτύπημα σε πέτρα. Το σκάψιμο δεν μπορούσε να προχωρήσει. Υπήρχε ένας πέτρινος όγκος, μια μεγάλη όρθια πέτρα, που η βάση της ήταν πολύ βαθιά. Ο Θωμάς την άφησε αφού ήταν σε αρκετό, για το αρδρευτικό αυλάκι, βάθος.
Μετά το σκάψιμο του αυλακιού, οι δυό εργάτες άρχισαν να στρώνουν τον αγωγό ύδρευσης (σωλήνες). Στο σημείο που η τσάπα είχε βρεί τις μεγάλες κεραμιδένιες πλάκες, η βάση του αύλακα δεν ήταν επίπεδη, είχε μια μικρή «καμπούρα». Παρά την ανωμαλία του εδάφους τοποθετήθηκαν οι σωλήνες και σκεπάστηκε ο αύλακας.
Στο χρονικό διάστημα που ακολούθησε, η πίεση που δέχονταν ο καλυμμένος με χώμα αύλακας της ύδρευσης, τόσο από το ίδιο το χώμα, όσο και από αυτοκίνητα που με δυσκολία περνούσαν από το μονοπάτι, έσπασε τον σωλήνα στο σημείο που το έδαφος δεν ήταν επίπεδο, εκεί που υπήρχε η «καμπούρα».
Στο σπάσιμο συντέλεσε και η συγκέντρωση από λιμνάζοντα νερά, τα οποία μαλάκωναν την επιφάνεια του εδάφους, με αποτέλεσμα σε κάθε όχημα που θα περνούσε από εκεί, οι τροχοί του να βυθίζονται στο μαλακό έδαφος και να πιέζουν τον μη επίπεδα τοποθετημένο αγωγό της ύδρευσης. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα λιμνάζοντα νερά διοχετεύτηκαν με αγωγούς σε παρακείμενο αύλακα πολύ αργότερα, την περίοδο 2002-2006. Αυτή τη σημείωση την αναφέρουμε για να αποδώσουμε δευτερεύοντα ρόλο στα λιμνάζοντα νερά, στο να σπάσει ο αγωγός και από αυτή τη ζημιά να προσκληθεί αλλουβιακή ροή χωμάτων και να εμφανιστεί ο ασύλητος αρχαίος τάφος.
Το σπάσιμο έγινε αντιληπτό από την ύγρανση της περιοχής και το μερικό βούλιασμα του χώματος, ακόμα και σε περιόδους που δεν υπήρχαν τα παρακείμενα λιμνάζοντα νερά. Μετά από καιρό, ήλθε η ώρα της επισκευής της σπασμένης σωλήνας ύδρευσης.

Τέλος του πρώτου μέρους από τις συνεντεύξεις
Στο δεύτερο μέρος «το άνοιγμα του αρχαίου τάφου»…

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…