ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Το αρχαίο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου (Μέρος δεύτερο)

 

 ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Γράφει ο Ντίνος Στυλιανός  

 Δείτε το 2ο μέρος της έρευνας - μαρτυρίες από τα γεγονότα της ανεύρεσης του χρυσού στεφανιού στο Θύρρειο. Διάβασέ το και άφησε τις αισθήσεις σου να διαβούν στα πίσω χρόνια. Δες τον κατάλογο με όσα περιείχε ο αρχαίος τάφος, ο ασύλητος τάφος. Στα χωριά βλέπουμε να βάζουν μέσα στο φέρετρο του προσφιλούς συγγενή, ότι είχε αγαπημένο στη ζωή, ότι κρίνει ο κάθε ζωντανός ότι πρέπει να πάρει μαζί του ο νεκρός. 

 Διαβάζοντας όλα αυτά τα αντικείμενα, θυμήθηκα τη μάνα μου, που όταν ήταν κοπέλα είχε πεθάνει στη γέννα η μεγαλύτερη αδελφή της. Της έβαλε στο φέρετρο μια πλεκτή κουβέρτα, μια δημιουργία της μάνας μου, ένα μοναδικό κομμάτι, που στην ΙΔ (14η) έκθεση Θεσσαλονίκης είχε αποσπάσει την εύφημο μνεία των κριτών, αποδίδοντας στη μάνα μου ένα μετάλλιο και ένα τίτλο βράβευσης. Το τίτλο τον έχω στο σπίτι και είναι ένα σπάνιο κειμήλιο.

Στο 3ο μέρος εκεί θα έχουμε ανάπτυξη των αρχέγονων εθίμων που υπάρχουν στους Ακαρνάνες, έθιμα που μας έχουν μεταφερθεί αναλλοίωτα από τότε μέχρι και σήμερα.

Ας νοιώσουμε όλοι ότι η πολιτιστική κληρονομία μας, τα αφιερώματα στους τάφους, τα έθιμα, τα παραμύθια, οι μύθοι ακόμα και οι δεισιδαιμονίες μας, δεν είναι διαπραγματεύσιμα και ούτε αντικείμενο εμπορίου. Το Μουσείου του Θυρρείου είναι ένα ορόσημο για τους Ακαρνάνες.

 

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΘΥΡΡΕΙΟΥ

Το άνοιγμα του αρχαίου τάφου, ο κατάλογος των ευρημάτων

12 Δεκεμβρίου 1972 

Ένα διαφορετικό χειμωνιάτικο πρωί στο Θύρρειο Ακαρνανίας. Μπορεί η ημερομηνία να έδειχνε το καταχείμωνο αλλά εκείνη τη μέρα είχε αρκετή ηλιοφάνεια, χωρίς βροχή και χωρίς παγετό.

Δύο εργάτες κατευθύνονται στη συνοικία Καλανζέϊκα και σταματούν μπροστά στα Μπεσιρέϊκα. Βρίσκονται σε ένα μονοπάτι που αριστερά είναι το σπίτι του Ηλία Μπεσίρη και δεξιά των αδελφιών Νίκου-Γιάννη και Βασίλη Καλαντζή (Ντανελέοι).

Οι εργάτες είναι ο Κώστας Κώτσης και ο Θεοφίλης Κολυβάς. Εργάζονταν για το νέο δίκτυο με νερό από την Κορπή, αλλά και για τις διάφορες μικροζημιές του δικτύου ύδρευσης.

Οι δύο εργάτες άρχισαν να σκάβουν με τους κασμάδες, βρήκαν το παλιό αγωγό και έβαλαν μια μούφα για την αποκατάσταση της βλάβης. Ο σωλήνας έχανε λίγο νερό και γρήγορα βρέθηκε στον αέρα χωρίς στήριγμα στη βάση του. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να καθίσει όλος ο σωλήνας και να σπάσει.

Ειδοποιήθηκε ο υπεύθυνος της ύδρευσης να κλείσει τη γενική παροχή ύδρευσης. Εν τω μεταξύ το άφθονο νερό καθάριζε αλλουβιακά τα χώματα που έβρισκε στο πέραμά του.

Φτιάχτηκε ένα μικρό αυλάκι για να φύγει το νερό και τότε εμφανίστηκε μπροστά μια μεγάλη όρθια πέτρα, μάλλον αυτή που εμπόδιζε στο να έχει ο αύλακας επίπεδη επιφάνεια.

Ο Κώτσης άρχισε με τον κασμά να κτυπάει τη βάση της πέτρας για να ξεκολλήσει από τα χώματα.

Όταν την έβγαλε, τότε δίπλα από το χώρο που κάλυπτε η πέτρα, φάνηκε μια επίπεδη λευκή πλάκα, που η γωνία της είχε ραγιστεί, μάλλον από τα κτυπήματα του κουβά της τσάπας, πριν δυό χρόνια περίπου. Ο Κώστας κατέβηκε στο λάκκο που είχε φτιαχτεί και ξεκόλλησε τη ραγισμένη γωνία της μεγάλης επίπεδης πέτρας.

Μόλις το ραγισμένο κομμάτι αφαιρέθηκε, το φώς της μέρας μπήκε για πρώτη φορά μετά από αιώνες στο κενό κάτω από τη πέτρα. Ο Κώστας διέκρινε ένα κρανίο στο βάθος.

Ο τάφος είχε δεχθεί ένα μέρος από τη αλλουβιακή λάσπη. Προσπάθησε να βγάλει όλη τη πέτρινη πλάκα, αλλά ο Θεοφύλης πρότεινε να ειδοποιηθεί η αρχαιολογία. Αμέσως έφυγε και ειδοποίησε τον γαμπρό του, τον Τσουνάκα, αρχαιοφύλακα της περιοχής.

Από τη στιγμή που βρέθηκε η πέτρινη πλάκα, το νέο διαδόθηκε σε όλο το χωριό. Πρώτη στο χώρο έφτασε η Χωροφυλακή, αφού το χωριό διέθετε σταθμό Χωροφυλακής. Το μονοπάτι γέμισε κόσμο, ενώ μια μάντρα ακριβώς δίπλα από τον ανοιγμένο λάκκο, φιλοξενούσε διαδοχικά τους κατοίκους που ήθελαν μια καλλίτερη θέα.

Σε λίγες ώρες ήλθαν και οι της αρχαιολογίας. Με ένα μηχανισμό, πάνω από τον τάφο, μάλλον θα ήταν ένα βαρούλκο, αφαιρέθηκε και η υπόλοιπη πέτρινη πλάκα. 

Ο Ντίνος Στέλιος κατά τη διάρκεια της έρευνας συνέντευξης

Η φωτο αναδεικνύει το σημείο που βρέθηκε ο τάφος στο Θυρρείο

Ήταν ένας ασύλητος τάφος

Αφαιρέθηκε η αλλουβιακή λάσπη και εμφανίστηκε ένας σκελετός, που πάνω από το κρανίο του, φαίνονταν ένα αντικείμενο. Όταν το πήραν στα χέρια, αυτό βγήκε σε δύο κομμάτια, σχεδόν στη μέση.

Ηταν ένα χρυσό στεφάνι, που η ιστορία το καταχώρησε με την ονομασία «το χρυσό στεφάνι του Θυρρείου». Πάνω σε ένα χρυσό στέλεχος, ήταν φύλλα μυρτιάς. Η λεπτομέρεια των φύλλων μυρτιάς έδινε μια λαμπρότητα στο στεφάνι. Ηταν ένα από τα λίγα στεφάνια που είχαν βρεθεί στον Ελλαδικό χώρο. Πολύ αργότερα βρέθηκαν τα Μακεδονικά στεφάνια της Βεργίνας, καθώς και αυτά στις ανασκαφές στη Θεσσαλονίκη. Όμως τα εν λόγω στεφάνια, τα μακεδονικά, είχαν το πομπώδες των φύλλων βελανιδιάς. 

 

Για πρώτη φορά έχουμε φωτογραφία του χρυσού στεφανιού του Θυρρείου. Την πήραμε από το Αρχαιολογικό δελτίο του 1973 και αφού την σκανάραμε, περάσαμε με χρώμα χρυσού τα μέρη του χρυσού στεφανιού.

Στο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου, το στέλεχος του χρυσού στεφανιού δεν παρουσίαζε καμιά ιδιομορφία, η ιδιομορφία βρίσκονταν στα φύλλα της μυρτιάς. Το κοντό και πλατύ φύλλο, σε σχέση με αυτό της ελιάς που είχαν βρεθεί σε άλλους τάφους στην Ελλάδα, προκάλεσε αμέσως το ενδιαφέρον και από εκείνη τη στιγμή άρχισε να σημαδεύει την αξία και τη πορεία του στεφανιού. Την ανυπολόγιστη αξία του.

Η ανακάλυψη του στεφανιού έδωσε μια άλλη σημασία στον ασύλητο αρχαίο τάφο.

Μέσα στο τάφο ήταν ο Τσουνάκας που έβγαζε ένα τα ευρήματα, τα έπαιρναν οι αρχαιολόγοι, που τα καθάριζαν και τα τοποθετούσαν απλωμένα στο έδαφος.

Αυτά που βρέθηκαν από τον ασύλητο τάφο μπορούσαν να γεμίσουν μια αίθουσα μουσείου.

Στο βιβλίο του Ιωάννη Νεράντζη, τα ευρήματα του ασύλητου τάφου χρειάζονται 4 σελίδες για να καταγραφούν ονομαστικά. Ο Γιάννης Νεράντζης φιλόλογος και Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης, ήταν αυτός που πρώτος αναφέρθηκε στο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου.

Οι πλήρεις περιγραφές στο βιβλίο του «ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΥΡΡΕΙΟΥ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ» ήταν και παραμένουν η πυξίδα για την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας. Το καλλίτερο θα ήταν να πάρουμε τις περιγραφές για τα ευρήματα του αρχαίου τάφου, από το βιβλίο του Γ. Νεράντζη.

Όμως για την εξάλειψη κάθε αμφισβήτησης, παραθέτουμε την λίστα των ευρημάτων μέσα από το Αρχαιολογικό Δελτίο του 1973. Ας διαβάσουμε ένα – ένα τα ευρήματα και ας θαυμάσουμε το μεγαλείο της τότε ζωής των προγόνων μας, που ότι πολυτιμότερο είχαν το έβαζαν δίπλα στα προσφιλή τους πρόσωπα. Ένα έθιμο που διαχρονικά έφτασε στις εποχές μας, μια συνέχεια τον Ελληνισμό, στα ήθη και τις συνήθειες που χαρακτηρίζουν ένα Έθνος.

Ο κατάλογος από το αρχαιολογικό δελτίο με την καταγραφή των ευρημάτων στο Θύρρειο

ΕΥΡΗΜΑΤΑ

ΕΥΡΗΜΑΤΑ: Καθρέπτες

Την προσεχή Κυριακή, στο 3ο μέρος, διαβάστε για το τι συνέβηκε μέσα στον αρχαίο τάφο, τις μαρτυρίες ενός τότε μικρού παιδιού, το αίνιγμα για το ένα μόνο χρυσό σκουλαρίκι, τις…… (Συνεχίζεται.....)

ΑΠΟ ΞΗΡΟΜΕΡΟ NEWS