Σάββατο του Λαζάρου

Γράφει η Μαρία Νίκου Αγγέλη 

Τα μικρά παιδιά στην Κωνωπίνα πιστά στις παραδόσεις, 

κρατάνε με καμάρι και σήμερα το Λάζαρο! 

«Ήρθε ο Λάζαρος βαβά μ’ (γιαγιά) 

Το καλαθάκι μ’ θέλει αυγά, 

Οι τσεπούλες μ’ κουκουσούλες, (αμυγδαλάκια) 

Τα χεράκια μου τα δυο θέλουν πενηνταρούλες» 

Η ιστορία του Λαζάρου: 

Ο Λάζαρος υπήρξε ένας φίλος του Ιησού Χριστού, αδελφός της Μάρθας και της Μαρίας. 

Κατοικούσε στη Βηθανία, ανατολικά της Ιερουσαλήμ. Ενώ ο Χριστός βρισκόταν μακριά από τη Βηθανία, ο Λάζαρος αρρώστησε. 

Οι αδερφές του ειδοποίησαν το Χριστό, αλλά ήρθε καθυστερημένα. Όταν έφθασε στο σπίτι με τους μαθητές Του, ο Λάζαρος ήταν ήδη νεκρός για τέσσερις ημέρες. Ο Χριστός προσευχήθηκε και τον ανάστησε λέγοντάς του: 

«Λάζαρε, δεύρο έξω!» 

Ο Λάζαρος βγήκε έξω από το μνήμα ολοζώντανος! Βγήκε βέβαια με δεμένα τα χέρια και τα πόδια, και τυλιγμένο το πρόσωπό του, όπως ήταν θαμμένος, «σαβανωμένος». 

Το ομοίωμα του Λαζάρου:  

Ο Ελληνικός λαός γιορτάζει με ενθουσιασμό την Ανάσταση του Λαζάρου το Σάββατο ‘του Λαζάρου’, όπως λέγεται. 

Στα περισσότερα μέρη για να απεικονίσουν την Ανάσταση του Λαζάρου, να συμβολίσουν δηλαδή τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λαζάρου. Την προπαραμονή του Λαζάρου, οι νοικοκυρές και τα παιδιά μαζί, ετοιμάζουν το «Λάζαρο». Ένα συμβολικό ομοίωμα, με κάθε λογής λουλούδια και κορδέλες χρωματιστές και σε κάποια μέρη με κουδούνια, που κουδουνίζουν καθώς τα παιδιά το κρατάνε στα χέρια τους και προχωράνε…

Ο "Λάζαρος" στην Κωνωπίνα 

Ο "Λάζαρος" στο Αγρίνιο 

Την Παρασκευή πρωί-πρωί, αγόρια και κορίτσια, παίρνουν αυτό το λουλουδένιο ομοίωμα, που με εξαιρετική χαρά ετοίμασαν αποβραδίς και γυρίζουν στα σπίτια ψάλλοντας τα κάλαντα, τα οποία είναι επηρεασμένα από την αφήγηση του Ευαγγελίου.

Τα κάλαντα του Λαζάρου: 
Εν τη πόλει Βηθανία
Μάρθα κλαίει και Μαρία
Λάζαρο τον αδερφό τους
Τον γλυκό και γκαρδιακό τους.

Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν
και τον εμοιρολογούσαν.
Την ημέρα την Τετάρτη
κίνησ’ ο Χριστός για να’ ρτει
και εβγήκεν η Μαρία
εξ’ από τη Βηθανία:

«Αν εδώ ήσουν, Χριστέ μου,
δε θ’ απέθνησκε ο αδερφός μου
μα και τώρα εγώ πιστεύω,
και καλότατα ηξεύρω
ότι δύνασ’, αν θελήσεις,
και νεκρούς να αναστήσεις».

Λέει- «Πίστευε, Μαρία,
άγωμεν εις τα μνημεία».
Τότε ο Χριστός δακρύζει
και τον Άδη φοβερίζει:
«Άδη, Τάρταρε και Χάρο,
Λάζαρο θε να σου πάρω».

«Δεύρο έξω, Λάζαρέ μου,
φίλε και αγαπητέ μου».

Και ευθύς από τον Άδη
-τι εξαίσιο σημάδι-
Λάζαρος απελυτρώθη,
ανεστήθη κι εσηκώθη
ζωντανός, σαβανωμένος
και με το κερί ζωσμένος.

Πες μας, Λάζαρε, τι είδες
εις τον Άδη που επήγες;
Είδα φόβους, είδα τρόμους
Είδα βάσανα και πόνους.

Δώστε μου λίγο νεράκι
Να ξεπλύνω το φαρμάκι
της καρδίας, των χειλέων,
και μη μ’ ερωτάτε πλέον!...

Η αμοιβή των παιδιών στα χωριά ήταν αυγά, τα οποία μάζευαν σε ανθοστόλιστα πανέρια και καλαθάκια για να τα βάψουν οι νοικοκυρές τη Μεγάλη Πέμπτη, όπως απαιτεί το έθιμο. 

Σήμερα τα φιλεύουν κουλουράκια και χρήματα. Τα παιδιά χαίρονται και σεργιανίζουν μέχρι αργά στις γειτονιές… 

Αλλά και οι μεγάλοι χαίρονται, γιατί συνεχίζεται έτσι αυτό το έθιμο με τον αναστάσιμο συμβολισμό του και μεταφέρεται από γενιά σε γενιά… 

Τα ‘Λαζαράκια’ :

Μικρά ομοιώματα του Λαζάρου πλάθουν και οι νοικοκυρές στο ζύμωμαγια τη μέρα αυτή. Αυτά τα κουλούρια, που είναι ανθρωπόμορφα, καλοζυμωμένα, με μεράκι καμωμένα, τα λένε ‘Λαζαρούδια’ ή ‘Λαζαράκια’ και συνήθως τα ζυμώνουν στα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά μας, αλλά και αλλού.

Έχουν σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, 

όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες.

Ο Λάζαρος αναφέρεται συχνά στις ελληνικές παραδόσεις. Λένε γι΄ αυτόν, ότι δε γέλασε ποτέ ύστερα από την Ανάστασή του, γιατί είχε δει «φόβους και τρόμους», και ήταν «αγέλαστος» πια.

Μια φορά λέγεται ότι γέλασε, όταν είδε κάποιον να κλέβει με τρόπο από μια αγορά μια στάμνα, ένα πήλινο σκεύος και: «Το ένα χώμα κλέβει τ’ άλλο!». 

Εμείς οι μεγάλοι, γονείς, δάσκαλοι, φορείς και σύλλογοι ας συμβάλλουμε στη διατήρηση αυτού του εθίμου που γίνεται μέσα στην Άνοιξη. Και συμβολίζει την Ανάσταση του Λαζάρου! 

Ας ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ψάλλουν τα ‘Κάλαντα’ με το ‘Λάζαρό’ τους και ας τα υποδεχτούμε με χαρά…

Χρόνια Πολλά
και
Καλό Πάσχα!

Μαρία Νίκου Αγγέλη 

ΑΠΟ ΞΗΡΟΜΕΡΟ NEWS