ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ: Ο Ποιητής Φιλοκτήτης Λαμπράκης (Α' μέρος)

Σαν Όνειρα και σαν Πόθοι 

Το 1923 ο Φιλοκτήτης Λαμπράκης, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Πέτρος Λειμώνας, εκδίδει την συλλογή ποιημάτων «Σαν Όνειρα και σαν Πόθοι». Η συλλογή δημιουργεί αίσθηση στους φιλολογικούς κύκλους, για το ιδιόμορφο της γραφής,  των ανάμεικτων και συνεχώς εναλλασσόμενων συναισθημάτων.

 Η  συλλογή φέρει την αφιέρωση:  «στη σκιά της μητέρας μου».

Από την εν λόγω συλλογή, παραθέτουμε ένα ποίημα του Φιλοκτήτη με τίτλο «Σε μια γωνιά του Αμβρακικού». Η επιλογή του ποιήματος έγινε με κριτήριο την ημερομηνία της σύνταξής του. Είναι η 13^η  Φεβρουαρίου του 1929,  ακριβώς πριν από 86 χρόνια.

Σε μια γωνιά του Αμβρακικού.

Άκρη γλυκιά ανάμερο, κατάλευκο ακρογιάλι,

βουνά καλά, του κάμπου μας λουλούδια μυρωμένα,

κλαριά, που εις τους κλάδους σας κάθε πουλάκι ψάλλει,

δεχθείτε ένα τρυφερό φιλάκι κι’ από μένα.

Δεν σας ξεχνώ ο άμοιρος κι’ αν ‘έφυγα μακρυά σας,

ώ,  δεν ξεχνώ την αύρα σας, το γαλανό σας κύμα,

τις μυρωμένες ποταμιές και τα καλά νερά σας,

τη δακρυοστάλακτη δροσιά και το θλιμμένο … μνήμα!

Κάθε στιγμή στη ρέμβη μου τριγύρω μου πετάτε

κι’ αύρα άλλων μου καιρών με μυριοβαλσαμώνει….

Αχ!... Η καρδιά μου η πτωχή δεν παύει να θυμάται

και τη γλυκειά ενθύμησι μαζύ σας μ’ ανταμώνει.

… Μα τι σκληρό προαίσθημα με περιτριγυρίζει

για σε, πατρίδα μου γλυκειά, για σε καλό λιμάνι!

Μου φαίνεται μ΄ερείπια το μέλλον σας μυρίζει

και μια φωνή στα βάθη μου φαρμακωμένη φθάνει…

Σ΄έχουν ρουφήξει, σ΄έχουνε, πατρίδα μου, πεθάνει,

αίμα δεν σ’ άφησαν σταλλιά, σου έφαγαν το σώμα,

και τι δεν έχουν σοφισθή και δεν έχουν κάνει

ως που σιγά σε άφησαν σαν γυμνωμένο πτώμα…

Χαίρε, γλυκό, ανάμερο, κατάλευκο ακρογιάλι

και σείς βουνά μου έμμορφα και φουντωμένα δάση,

για σας η δόλια μου καρδιά δεν έπαυσε να πάλλη…

Μόνον αυτή η ενθύμησις ποτέ δεν θα περάση.

Αθήναι 13 Φεβρουαρίου 1908.

Ποιος ήταν ο Φιλοκτήτης Λαμπράκης; Ποιοί οι απόγονοί του; Που κατοικούσε; Ποιο ήταν το επάγγελμά του; Ποια η ζωή του;

Ας αρχίσουμε με μια φωτογραφία του. Την μοναδική που έχει η έρευνά μας. Μπορεί να είναι αρκετά θολή αλλά μπορεί να μας δώσει ένα περίγραμμα της μορφής του:

Για να απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα, θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δίτομη έκδοση, με βάση τα ήδη συγκεντρωμένα στοιχεία. Η ενασχόληση του συλλόγου μας είχε αρχίσει από το 2009, όταν αποκτήσαμε 24 φύλλα της εφημερίδας «ΑΝΑΚΤΟΡΙΟ», περιόδου, 1937-1938. Στο δεύτερο φύλλο της εφημερίδας υπήρχε το ποίημα για τον πλάτανο του Αγίου Σπυρίδωνα.  Δημοσιοποιήσαμε αμέσως το ποίημα και αρχίσαμε να ερευνούμε για τον ποιητή.

Το μέλος του συλλόγου μας, ο Παντελής Σουρτζής, είχε  μια έκδοση των ποιημάτωντην οποία μας έδωσε. Μελετήσαμε τα ποιήματα. Μας εντυπωσίασε ο τρόπος έκφρασης. Κάτι συνέβαινε.

Με την βοήθειά του Παντελή, καθώς επίσης και του Σπύρου Βασιλάκου, ήλθαμε σε επαφή με ανθρώπους που είχαν άμεση σχέση με την οικογένεια του Φιλοκτήτη Λαμπράκη. Με συνεχείς συνεντεύξεις προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε τις άγνωστες πλευρές ενός ανθρώπου που είχε σχέση με την ποίηση, τη ζωγραφική, την γή, την επιστήμη της Φαρμακευτικής, ενός μοναδικού ανθρώπου.

Θα προσπαθήσουμε μέσα σε δύο άρθρα,  να κατανοήσουν οι αναγνώστες  ορισμένα στοιχεία για τον Φιλοκτήτη Λαμπράκη.

Ηταν Βονιτσιάνος με σημαντική περιουσία τόσο στη Βόνιτσα , όσο και στη Πρέβεζα. Σπούδασε την Φαρμακευτική και δραστηριοποιήθηκε στη Πρέβεζα. Το φαρμακείο του, εκτός από την πολυπληθή και αξιόλογη πελατεία του, ήταν το στέκι των φιλολόγων της Πρέβεζας. Το κτίριο που στεγάζονταν το φαρμακείο ήταν εκεί που σήμερα λειτουργεί το κατάστημαChillbox.

Στη Βόνιτσα, η οικογένειά του είχε ένα μοναδικό αρχοντικό. Ηταν μέσα σε ένα μεγάλο οικόπεδο και στο κέντρο του, το διώροφο αρχοντικό. Η πρόσβαση στον όροφο γίνονταν με αμφίδρομη πέτρινη σκάλα, ενώ ο εξώστης (μπόντζος) προστάτευε τις δύο υπέροχες εισόδους (με καμάρες) του ισογείου (κατόϊ). 

Ο Φιλοκτήτης Λαμπράκης  νυμφεύεται την  κόρη του Βασιλείου Κουρκούτα. Ο Κουρκούτας εκείνη την εποχή είναι Φαρμακοποιός στη Βόνιτσα, με στέγαση του Φαρμακείου του, στο ιδιόκτητο κτίριο που δέσποζε στην βόρεια-δυτική άκρη της τότε Πλατείας Ζορμπά. Σημειώνουμε ότι η πλατεία, το 1937 άλλαξε όνομα σε «4^ης Αυγούστου», αλλά οι Βονιτσιάνοι την αποκαλούσαν πλατεία τη   «Νυχτερίδας». Σήμερα η πλατεία ονομάζεται «Επαμεινώνδα Σακελλαροπούλου». Για τον Β. Κουρκούτα θα αναφερθούμε σε επόμενα άρθρα. Εδώ χρειάζεται μόνο να αναφέρουμε  ότι ο σημερινός  χώρος στέγασης του Δημοτικού σχολείου, ανήκε στον Κουρκούτα, ο οποίος τον παραχώρησε στο Δημόσιο.

Δεν έχουμε στοιχεία για τον γάμο του Φιλοκτήτη , ούτε για την προίκα που πρέπει να έλαβε από τον πεθερό του Βασίλειο Κουρκούτα. Υπάρχει όμως μια αξιόλογη πληροφορία για ένα μέρος από το προικιό που έλαβε. Ο Κουρκούτας είχε στο Πλατανιά της Βόνιτσας ένα πρωτοποριακό αγρόκτημα, των 40 περίπου στρεμμάτων. Παραχωρεί μόνο το ½ του αγροκτήματος στον γαμπρό του, τον Φιλοκτήτη. Από τις συνεντεύξεις που λάβαμε, όλες οι γνώμες συγκλίνουν στο ότι ο Φιλοκτήτης ήθελε ολόκληρο το αγρόκτημα και δεν τον ενδιέφερε η υπόλοιπη περιουσία. Αμεσα αγοράζει μια έκταση δίπλα στο μισό προικώο αγρόκτημα και αρχίζει να συναγωνίζεται τον πεθερό του, στα αγροτικά προϊόντα και τις βραβεύσεις σε Ελληνικές και διεθνείς εκθέσεις.

Λές και δεν είχε σπουδάσει την Φαρμακευτική, λές και δεν ήταν ένας από τους πιο πλούσιους της περιοχής, ο Φιλοκτήτης, δίνει  μεγάλη σημασία στο αγρόκτημα.  Οι γνώσεις του, η θέλησή του, το πανέξυπνο μυαλό του, όλα μαζί  συντονίζονται στις πρωτοποριακές αγροτικές παραγωγές.   Ευρεσιτεχνίες, νέες τεχνικές , με αποτελέσματα που μεταφράζονταν σε ελληνικές και διεθνείς διακρίσεις.

Στο πρόσωπο του Φιλοκτήτη  διακρίνουμε ένα έλληνα «Λεονάρντο ντα Βίντσι”. Και σε πιο τομέα δεν διακρίθηκε. Υπέροχος ζωγράφος, όχι μόνο σε καμβά αλλά και σε κομμένους κορμούς δέντρων. Ποιήματα, δοκίμια, ένας άλλος τρόπος ζωής.

Μας έκανε εντύπωση η κάθε χρόνο μετάβασή του στο Κέφαλο (νησί μέσα στον Αμβρακικό) όπου με την οικογένειά του έκανε διακοπές.

Όμως αυτός ο έλληνας «Λεονάρντο», στα ποιήματά του έβγαζε μια παράξενη μελαγχολία. Σαν κάποια άγνωστη πηγή,  του είχε ανακοινώσει το μέλλον, του είχε πεί το τι θα ακολουθούσε…

Τέλος του Α’ μέρους

Ντίνος Στυλιανός

Αντιπρόεδρος του συλλόγου

Αμφικτιονία Ακαρνάνων